Ve milyonlarca Müslümanın heyecanla beklediği karar açıklandı. Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin 2016 yılındaki başvurusunu değerlendiren Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını oybirliğiyle iptal etti.
DİYANET’E DEVREDİLDİ
Kararın açıklanmasının hemen ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Ayasofya, Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibadete açılmıştır. Hayırlı olsun” açıklamasında bulundu. Ayasofya Camii’nin, yönetimi Diyanet İşleri Başkanlığına devredilerek ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayınlandı.
VAKIF VASFI TESCİLLİ
Danıştay’ın gerekçesinde, Ayasofya’nın Fatih Sultan Mehmed Han Vakfı mülkiyetinde olduğu, cami olarak toplumun hizmetine sunulduğu, Ayasofya’nın, vakfedenin iradesi gereği sürekli şekilde cami olarak kullanılması için toplumun hizmetine sunulduğu belirtilerek, Ayasofya’nın tapu belgesinde cami vasfı ile tescilli olduğu ve bunun değiştirilemeyeceği kaydedildi. Danıştay’ın gerekçeli kararında şu ifadelere yer verildi: “Türk hukuk sisteminde kadimden beri korunarak yaşatılan Vakfa ait taşınmaz ve hakların vakfiyesi doğrultusunda istifadesine bırakıldığı toplum tarafından kullanılmasına engel olunamayacağı, vakıf senedinde sürekli olarak tahsis edildiği cami vasfı dışında kullanımının ve başka bir amaca özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığı sonucuna varıldığından, bu hususlar dikkate alınmaksızın Ayasofya’nın cami olarak kullanımının sonlandırılarak müzeye çevrilmesi yönünde tesis edilen dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.”
MİRAS LİSTESİ’NE CEVAP
Danıştay, tartışmalara ilişkin de şunları kaydetti: “Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilen Ayasofya’nın kullanım şeklinin iç hukukumuza göre belirlenmesinin önünde engel teşkil eden herhangi bir kural, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme’de yer almamaktadır. Aksine, Ayasofya’nın kullanım şeklinin iç hukukumuzda yer alan, ‘vakıf mülkiyet hukuku’ çerçevesinde belirlenmesi, Sözleşmenin ‘egemenliğe tam olarak saygı gösterme’ ve ‘ulusal yasaların sağladığı mülkiyet haklarına zarar vermeme’ ilkeleri kapsamında sözleşmeden kaynaklanan bir zorunluluktur.”
DÜNYANIN GÜNDEMINDE
Ayasofya’ kararı dünyanın gündemine oturdu. Reuters haber ajansı acil koduyla haberi geçti. BBC, “Türk mahkemesi, 6. yüzyılda inşa edilen Ayasofya Müzesi’nin camiye dönüştürülmesinin yolunu açtı” ifadesini kullandı. New York Times gazetesi de “mimari bir mücevher” olarak tanımladığı Ayasofya’nın mahkeme kararı ile camiye dönüştürüldüğünü yazarken bunu Erdoğan’ın istediğini belirtti.
